Tarımsal Yatırımların Desteklenmesi ve Hibeler

Tarımsal yatırımların desteklenmesi ve hibeler kapsamında faaliyet gösteren kurumları üç alt başlıkta değerlendirebiliriz. sistemin işleyişinde detaylara girerek okuyanları sıkmadan kısa bir özet yaparak ilgilenenlere yardımcı olmaya çalışacağım. 

A) Tarım bakanlığı  Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı

Kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programı kapsamında tarıma dayalı yatırımların desteklenmesine ilişkin tebliğ, 26 Ekim 2014 tarihili Resmi gazetede yayınlandı.  Kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayi entegrasyonunun sağlanması için küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi amacıyla hazırlanan bu tebliğ ile belirlenen konulardaki tarımsal yatırımlara %50 Hibe desteği verilmektedir.

Tarımsal yatırımların desteklenmesi ve hibelere ilişkin destekten yararlanmak için tebliğin yayınlandığı tarihten itibaren 60 gün içerisinde (22.12.2014 tarihine kadar)  www.tarim.gov.tr. internet adresine başvuru yapılması ve projenin 01.12.2015 tarihine kadar tamamlanması gerekmektedir. İl Proje Değerlendirme komisyonu tarafından son başvuru tarihinden itibaren 30 gün içinde projelerin değerlendirmesi tamamlanıyor. Burada Ön ve genel değerlendirme kriterleri açısından yeterliliği belirlenen yatırımlar ile İl Proje değerlendirme raporu oluşturularak Tarım Reformu genel müdürlüğünün onayına sunuluyor. Buradan da uygunluk alan yatırımlara hibe desteği kapsamına alınmış olur.

 Tebiğ kapsamına giren 42 ilde; aşağıda dokuz alt başlıkta toplanan yatırım konularına hibe desteği verilmektedir.

1) Bitkisel ürün işlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlardan yaş meyve sebze tasnif, paketleme ve depolama yatırımları,

2) Hayvansal ürün işlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımları,

3) Su ürünleri işlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımları 

4) Hayvansal orjinli gübre işlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlar 

5) Alternatif enerji kaynakları kullanan yeni seraların yapımına yönelik yatırımlar,

6) Soğuk hava deposu yapımına yönelik yeni yatırımlar

7) Çelik silo yapımına yönelik yeni yatırımlar

8) Tebliğ kapsamında bulunan konularla ilgili tarımsal faaliyetlere yönelik yapılmış veya yapılacak tesislerde kullanılmak üzere; alternatif enerji kaynaklarından jeotermal ve biyogazdan ısı veya elektrik üreten tesisler ile güneş ve rüzgar enerjisinden elektrik üreten tesislerin yatımına yönelik yeni yatırımlar

9) Tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırımlardan mantar yetiştiriciliği ve kültür balıkçılığına yönelik sabit yatırımlar, küçükbaş ve kanatlı hayvan yetiştiriciliğine yönelik sabit yatırımlar

B) (TKDK) Tarımsal ve  Kırsal kalkınmayı Destekleme Kurumu  IPARD hibe programı

Avrupa Komisyonu tarafından 25 Şubat 2008 tarihinde onaylanan Kırsal Kalkınma (IPARD) Programı; Türkiye’nin katılım öncesi dönemdeki öncelikleri ve ihtiyaçlarını dikkate alarak, sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için kapasite oluşturmayı hedeflemekte, işletmeleri AB standartlarına yükseltmeyi amaçlamaktadır.

IPARD programı kapsamında tarımsal yatırımların desteklenmesi ve hibeler kapsamına 42 il yer almış olup, hibe programında desteklenen yatırım konularını aşağıdaki 10 alt başlıkta toplayabiliriz.

1) Süt üreten tarımsal işletmeler,

2) Et (Kırmızı et,  Beyaz et) üreten işletmeler,

3) Sür ürünleri işleme

4) Et ürünleri işleme

5) Meyve sebze işleme

6) Su ürünleri işleme

7) Çiftlik faaliyetleri

8) Yerel ürünler

9) Kırsal turizm

10) Kültür balıkçılığı

IPARD programı kapsamında genel HİBE desteği oranı %50 olmakla birlikte, bazı projelerde başvuru sahibinin 40 yaşın altında genç çiftçi olması halinde hibe oranı %55'e, dağlık alan yatırımlarında hibe desteği % 60'a, hibe desteği kararı alındığı tarihte 40 yaşın altında olan genç çiftçilerin  sahip olduğu dağlık alanlardaki tarımsal işletmelere ait yatırımlar için hibe katkısı oranı %65'e yükselmektedir.

TKDK tarafından tarımsal yatırımların desteklenmesi ve hibeler kapsamında bu güne kadar 12 defa çağrıya çıkılarak talepler toplanmıştır. 13. Çağrının çok kısa bir süre içinde yapılması beklenmekte olduğundan, ilgilenenlerin yatırım planlarına ilişkin projelerini şimdiden hazırlaması ve ilgili kurum duyurularını yakından takip etmesinde fayda var. 

C) Kalkınma Ajansı Hibe programları

AB Bakanlığına bağlı olarak 26 ayrı Kalkınma Ajansı faaliyet göstermektedir. Kalkınma Ajansları, bölgesel kalkınmanın hızlandırılması ve bölge için stratejik öneme sahip faaliyetlerin hayata geçirilmesi amacıyla önceden belirlenmiş uygunluk kriterleri doğrultusunda, 8 Kasım 2008 tarih ve 27048 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kalkınma Ajansları Proje ve Faaliyet Destekleme Yönetmeliği, Destek Yönetim Kılavuzu ve ilgili başvuru rehberlerinde belirlenen alanlarda bölge aktörlerine mali ve teknik destek sağlayabilmektedir.

Kalkınma ajansları, yıllık bütçelerinden hibe desteği için ayırdıkları kaynak ile, yatırım tutarının %25-100 aralığında Hibe desteği vermektedirler. Toplam Hibe tutarı ve desteklenecek yatırım konuları her yıl ilan edilmektedir. Desteklenen konular arasında tarımsal yatırımların desteklenmesi ve hibeler de yer alabilmektedir. Başvurular, internet ortamında ve KAYS (*)  https://uygulama. kays.kalkinma.gov.tr üzerinden yapılır. 2014 yılı başvurularının 24.12.2014 tarihine kadar KAYS üzerinden tamamlanması gerekmektedir.

Yukarıda üç bölüm altında incelemiş olduğumuz tarımsal yatırımların desteklenmesi ve hibelerden faydalanan yatırım uygulamalarında, hibe desteği konusunda ön uygunluk alındıktan sonra, yatırımın öz kaynak veya kredi kullanılarak tamamlanması ve sonrasında ilgili kurum tarafından uygunluk kontrolü yapıldıktan sonra hibe tutarının ödenmesi genel prosedür olduğundan, yatırımcıların finansman konusunu iyi planlaması gerekmektedir. Yatırımın hibe desteğinden faydalanması o yatırım için kredi kullanılmasına engel teşkil etmemektedir. Yatırımcı, öz kaynak katkısının tamamı tutarında banka kredisi kullanabileceği gibi, yatırımın gerçekleşmesinden - hibe desteğinin ödeneceği tarihe kadarki zaman diliminde, hibe kısmı için de bankalardan kredi kullanabilir. Tarımsal yatırımların desteklenmesi ve hibelere ilişkin mevzuat kapsamında hibe desteğinden faydalanan tarımsal yatırımlar sübvansiyonlu, yani faizinin bir kısmı hazinece karşılanan zirai kredi kullanarak yatırım maliyetini daha da düşürmesi mümkün bulunmaktadır. 

Tarımsal yatırımların desteklenmesi ve hibelere ilişkin mevzuat kapsamında hibelerden faydalanmak isteyen yatırımcılar en çok prosedür yoğunluğundan yakınmaktadır. %65'e varan HİBE oranının cazibesinin ve avrupa standartlarında modern bir yatırım yapmış olmanın mutluluğunun prosedürle uğraşmaya değeceğini düşünüyorum. Özellikle de IPARD programı kapsamında alınacak hibe desteğinin % 75'lik kısmının Avrupa Birliği kaynaklarından karşılanmakta olduğunu da hatırlatmak isterim.

Müslüm OYMAK

Bankacı

Not: Yukarıdaki değerlendirmeler bilgilendirme amaçlı olup, taahhüt içermemektedir. Yatırımcılar güncel mevzuatı ilgili kurum aşağıda yer alan adreslerinden temin edebilirler.

(*) KAYS: Kalkınma Ajansları Yönetim Sistemi

Yararlanılan kaynaklar:

http://www.abgs.gov.tr/

https://www.tkdk.gov.tr

http://www.tarim.gov.tr/